اینه، چې شاوخوا 1.5 کیلو ګرامه وزن لري، د انسان ترټولو لوی داخلي اندام دی.1 د میټابولیک مرکز په توګه، دا په بدن کې د وازګې، شکرې او د پروټینونو په جوړولو، ذخیره کولو او کارولو کې مهم رول لري، ککړوونکي مواد، الکول او نور زهرجن مواد فلټر کوي، د تریخي (bile) اسیدونه او کولیسټرول جوړوي، کوم چې د غوړ د هضمولو لپاره مهم دي، او یو شمیر هورمونونه جوړوي.1,2
په اینه کې سوزش ته په تخنيکي ژبه هېپاټایټس ویل کیږي، چې د يوناني ژبې لفظ ‘hepar’ (اینه) څخه اخيستل شوی دی. د ‘-itis’ ضمیمه د سوزش احساس ته اشاره کوي. د محرکاتو مثالونه د بیلګې په توګه، د شرابو زیات څښل، د بدن دفاعي سسټم کې نیمګړتیا (چې د آټوایمیون هیپاټایټس په نامه یادېږي)، د تریخي (صفرا) په نلونو کې د سوځېدا احساس، اینې ته نقصان رسوونکو داروګانو زیات استعمال، یا په اینه کې د غوړ د موادو خرابېدا، چې دا حال اکثر چاغوالي او د شکرې (شوګر) بیمارۍ سره یوځای رامنځته کیږي.3
سره له دې، ځینې وایرسونه هم په اینه کې سوزش رامځته کوي. اوس مهال، د هیپاټایټس پنځه ډولونه پیژندل شوي چې د A څخه E په حروفو سره نومول شوي.3
هېپاټایټس بی، سي او ډي خصوصي طبي اهمیت لري. دا کیدی شي اوږدمهاله شي او بیا کیدی شي سختو ذیلي ناروغیو لکه سیروسس یا د اینې کېنسر سبب وګرځي.3
په لاندې جدول کې به تاسو د هېپاټایټس مختلف ډولونو یوه عمومي جایزه وګورئ.4-7
د خپلو ټولو کارونو باوجود اینه درد نه شي رامنځته کولی. نو ځکه په اینه کې سوزش کیدی شي په مکمل ډول له توجه پټ پاتې شي یا غېر مشخصې نښې نښانې ولري او اکثره اخته کسان (مریضان) يې په اینه کې د بیمارۍ نښې نه ګڼي.3 دغه برخه ده چې دهوکه ورکوي. هر هغه څوک چې د اوږدې مودې لپاره ستړیا لري، د معدې پورتنۍ ښۍ برخه کې د فشار احساس، د جوړونو درد، خارش یا حتی چې تورې تشې متیازې لري باید د احتیاط په توګه ډاکټر ته لاړ شي.3,8 د پوستکي او سترګو زېړوالی، یرقان (icterus)، د معدې په پورتنۍ برخه کې شدید درد، اولټۍ او ډیره ستړیا معمولا صرف په سختو کورسونو کې واقع کیږي.3 ډاکټر کولی شي په لېباټرۍ کې د نمونې څخه په خصوصي ډول د اینې د ټسټ اعداد معاینه کړي او که د اینې د ټسټ دا اعداد لوړ وي، ډاکټر کولی شي چې آیا اینه کې د وایرل انفیکشن معاینه وکړي.3,9
اینه لومړی کوشش کوي چې نقصان پخپله مرمت کړي: دا نوې سالمې خلیې جوړوي. د دایمي ، اوږدمهاله سوزش په حالت کې ، اکثره وختونه اینه نشي کولی دا کار وکړي او داغ شوي نسجونه د اینې ځای ونیسي – نو دغه ډول فیبروسس رامینځته کیږي. د فیبروسس په حالت کې، اینه لاهم کولی شي خپل کارونه ترسره کړي. البته، زیات شوي داغونه بالاخره د سیروسس سبب ګرځي.
پدې مرحله کې ، اینه نور نشي کولی خپل میټابولیک او د پاکولو کارونه په مکمل ډول ترسره کړي. د فیبروسیس څخه د سیرروسز جوړېدل یوه تدریجي پروسه ده چې کیدی شي کلونه موده، حتی لسیزې، واخلي.10
د سیرروسس جدي اختلاطاتو کې شامل دي په نسجونو کې د اوبو جمع کېدل (oedema)، په معدې کې اوبه (ascites)، د وینې زیات بهېدنې تمایل، د خوراک د نالۍ ایسافېګس کې پړسېدلي رګونه یا د دماغو بیماري.10
په اصل کې، هر مریض چې د اینې زخم یا سیروسس لري د اینې د خلیو د کېنسر زیات خطر لري.,v تر 8٪ پورې د سیروسیس ټولو مریضانو کې د اینې د خلیو کېنسر پیدا کیږي. د سیروسس سبب په بنیاد د خطر سطح مختلفه کیدی شي
• د موذي پېپاټایټس سره 2٪
• ٪ او موذي هېپاټایټس سي سره خطر 3-8٪ کیدی شي11
که تاسو د هېپاټایټس بي په اړه نور معلومات ترلاسه کول غواړئ، دلته به ډیر مفید معلومات ومومئ.
هېپاټایټس سي په اصل کې څه شی دی؟ دلته به تاسو ګټور وضاحت ترلاسه کړئ.
د هېپاټایټس ډي په اړه نور معلومات ترلاسه کړئ! دا بیماري د هېپاټایټس بي څخه په څه ډول مختلفه ده؟ او څنګه کولای شو خپل ځان ترې وژغورئ؟
