Hepatit C nedir?

Hepatit C virüsü öncelikle kandan kana temas yoluyla bulaşır ancak tükürük, meni, ter ve hatta gözyaşı gibi diğer vücut sıvılarında da bulunabilir. Bulaşma riski olan tipik durumlar, örneğin:¹

• Artan yaralanma olasılığı olan korunmasız cinsel uygulamalar (prezervatifsiz)
• Buruna çekme pipetleri veya bu amaçla kullanılan banknotlar başkasına aktarılırsa, buruna çekme dâhil uyuşturucu tüketimi için kirletilmiş gereçlerin kullanımı veya paylaşılması
• Tıraş aletleri veya tırnak makasları gibi kişisel bakım ürünlerini ortaklaşa kullanmak
• İğne batması yaralanmaları (sağlık personeli)
• Enfeksiyonlu annelerin çocuğa virüs bulaştırabileceği doğum

Hepatit C’yi açıkça gösteren hiçbir semptom yoktur. Maruz kalanların yaklaşık %75’inde hastalık göze çarpmayan veya hafif bir seyir gösterir. Ancak uzun süre yorgunluk, performans düşüklüğü, özellikli olmayan üst karın ağrısı, kaşıntı ve eklem ağrıları çekiyorsanız bunu bir doktora danışmalısınız. Hepatit C enfeksiyonunun bir başka olası göstergesi, yüksek karaciğer değerleridir. Hepatit C ayrıca karaciğer dışında da sorunlara yol açabilir, ör. böbrek hastalıkları, eklem sorunları, cilt anormallikleri ve depresyon. Ayrıca hepatit C hastalarının diabetes mellitus riski daha yüksektir.¹

Hepatit C enfeksiyonunu teşhis etmek için kanda hepatit C virüsüne karşı antikorlar olup olmadığına bakılır. Bu antikorların kanda bulunması, mutlaka etkin bir hepatit C enfeksiyonunun mevcut olduğu anlamına gelmez. Geçmişte bir hepatit C enfeksiyonu geçirilmiş ve iyileşmiş olsa bile antikorlar ömür boyu vücutta kalır. Sonuç pozitifse, yani antikorlar tespit edilebilirse, hepatit C virüsünün hâlâ bulunup bulunmadığını öğrenmek için başka bir kan testi yapılır. Ancak o zaman hepatit C tanısı kesin tanı olarak kabul edilir. Dikkat: Başarılı tedaviden sonra bile hepatit C virüsünün yeniden bulaşması mümkündür.¹

Bu muayene özellikle aşağıdakiler için yararlıdır: ²

• Damar içi/burun içi uyuşturucu kullanan kişiler (halen ve eskiden)
• Hâlihazırda HIV veya hepatit B enfeksiyonlu olan kişiler
• Hepatit C enfeksiyonlu kişilerin cinsel ve yaşam partnerleri
• Hepatit C virüsünün yüksek oranda yayıldığı ülkelerden gelen göçmenler (ör. Akdeniz havzası, Doğu Avrupa)
• Cezaevi deneyimi olan kişiler
• Karaciğer değerleri ve/veya hepatit semptomları yüksek olan kişiler
• Vücutlarına kan ve kan ürünleri alanlar veya organ nakli yapılanlar (1992’den önce)
• Hemodiyaliz (kan süzme) işlemiyle tedavi edilen hastalar
• Dövmesi veya pirsingi olan kişiler
• Yaralanma riskinin yüksek olduğu cinsel uygulamalarda bulunan kişiler
• Hepatit C enfeksiyonlu annelerden doğan çocuklar
• Mesleki enfeksiyon riski taşıyan kişiler
• Kan, organ ve doku bağışçıları

35 yaşını doldurmuş, yasal sağlık sigortası olan herkes Genel Erken Teşhis Muayenesi kapsamında bir defaya mahsus ücretsiz hepatit C (ve B) testi yaptırabilir.³

Akut hepatit C çoğunlukla kendiliğinden geçtiği için genellikle tedavi edilmez.¹ Hastalığın kronik biçimi için – yani virüs tespit edilmişse, akut hepatit belirtisi yoksa ve son 6 ay içinde herhangi bir bulaşma riski tespit edilemiyorsa – doğrudan antiviral etkiye sahip, genellikle vücutça iyi kabul gören ve çok etkili olan birçok ilaç onaylanmıştır.^1,4 Tedavinin başarılı olduğundan emin olmak için tedavinin bitiminden sonra hepatit C virüslerinin hâlâ tespit edilebilir olup olmadığını belirlemek amacıyla tekrar bir kan testi yapılır.¹

Dikkat: Başarılı tedaviden sonra bile hepatit C virüsünün yeniden bulaşması mümkündür.¹

Şu anda hepatit C’ye karşı herhangi bir aşı yoktur. Bu nedenle uygun önlemleri alarak olası bir enfeksiyondan kaçınmak daha da önemlidir. Enfeksiyondan kaçınmak için önemli:¹

• Güvenli seks yapın
• Uyuşturucu kullanırken sadece steril kapları kullanın ve bunları başkalarıyla paylaşmayın
• Dövme ve pirsing yaparken hijyenik koşullara ve steril aletlere dikkat edin
• Kanla kirletilmiş olabilecek kişisel bakım ürünlerini başka insanlarla paylaşmayın (ör. tıraş aletleri veya tırnak makasları)