بخش "ﺳئواﻟﺎت متداول" پیرامون هپاتیت B، C، D

کبد، اندام مهم در سوخت و ساز بدن است. این اندام، مواد مغذی را ذخیره کرده، پروتئین تولید نموده و به هضم غذا کمک می‎کند و موادی را که برای بدن غیرقابل‎استفاده یا سمی است، تجزیه می‎کند.

هپاتیت، است التهاب کبد (hepar = کبد، -itis = التهاب). در موارد حاد، هپاتیت می‎تواند باعث شود که این عضو بدن، توانایی عملکرد خود را از دست بدهد.

التهاب کبد یا هپاتیت می‎تواند دلایل زیادی داشته باشد. از جمله این دلایل عبارتند از عوامل بیماری‎زا مانند ویروس‎های مختلف هپاتیت، سوء مصرف الکل، مسمومیت، بیماری‎های خودایمنی، کبد چرب و جراحات مختلف.

فیبروز، زخم کبد است. این حالت زمانی اتفاق می‎افتد که سلول‎های مرده کبد با بافت همبند جایگزین شوند.

سیروز کبدی، مرحله‎ای بسیار پیشرفته از زخم کبد (فیبروز) است. این حالت می‎تواند منجر به عوارض جدی مانند آب آوردن شکم (آسیت)، واریس مری و خونریزی داخلی، اختلالات مغزی و نارسایی کبد شود. همچنین خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‎دهد.

هپاتیت C، نوعی التهاب کبد است که در اثر ابتلا به ویروس هپاتیت C ایجاد می‎شود. ممکن است که سیر این نوع هپاتیت حاد شود و سپس خود به خود بهبود یابد. با این حال، این بیماری در 85 درصد از افراد مبتلا، وارد فاز مزمن می‎شود ¹

اگر به ویروس هپاتیت C هپاتیت مبتلا شوید، ممکن است به C مبتلا شوید.

انتقال هپاتیت C از طریق تماس با خون آلوده اتفاق می‎افتد. در این قسمت ملاحظه کنید که در چه شرایطی امکان سرایت بیماری وجود دارد.

با اجتناب از تماس با خون آلوده. در بخش پیشگیر، اقدامات مهمی برای محافظت از کبد در برابر هپاتیت C بیان شده است.

این بیماری هیچ علائم روشنی ندارد. برخی از علائم احتمالی هپاتیت C عبارتند از: خستگی و ضعف، درد در ناحیه بالای شکم، خارش، درد مفاصل و بالا رفتن مقدار آنزیم‎های کبدی.¹ با این حال، این بیماری می‎تواند بدون بروز علائم نیز پیشرفت کند.

خیر، در حال حاضر هیچ واکسنی علیه هپاتیت C وجود ندارد.

راه‎های مختلفی برای تشخیص ابتلا به ویروس هپاتیت C وجود دارد. آزمایش‎های آنتی‎بادی نشان می‎دهد که سیستم ایمنی با عامل بیماری زا مقابله کرده است. این نوع آزمایش، در قالب تست‎های سریع نیز موجود است. اگر نتیجه این آزمایش اولیه مثبت بود، باید آن را با آزمایش مواد ژنتیکی ویروسی، به اصطلاح آزمایش HCV RNA، تأیید کرد. برای تشخیص بیماری، اثبات آن از طریق آزمایش دوم بسیار مهم است.¹

نمی‎توان به این سوال، پاسخ کلی داد. هرکسی که اضطراب دارد ممکن است به‎صورت اتفاقی به هپاتیت C مبتلا شده باشد، احتمالاً می‎تواند با یک‎بار آزمایش، این اضطراب را برطرف کند. با این حال، هرکسی که مکرراً یا به‎طور مداوم در موقعیت‌های پرخطر قرار می‌گیرد، باید بیشتر، حتی شاید به‎طور منظم آزمایش بدهد. به‎عنوان مثال، به کسانی که مواد مخدر تزریق می‎کنند، توصیه می‎شود که هر سال یک بار آزمایش بدهند.²

امکان آزمایش هپاتیت C در مراکز پزشکی و درمانی و ادارات بهداشت، و نیز بخشی از مراکز پشتیبانی مددجویان ایدز، مواد مخدر و اعتیاد وجود دارد.

با داروهای خاصی که مختص هپاتیت C تجویز می‎شوند. این داروها معمولاً عوارض جانبی ندارند و تقریباً در همه بیماران منجر به بهبودی می‎شوند.

درمان هپاتیت C تقریباً همیشه باعث رفع بیماری شده، وضعیت سلامتی فرد را بهبود بخشیده و از کبد در برابر آسیب‌های بیشتر محافظت می‌کند یا حتی بهبود آسیب‌های کبدی را که قبلاً ایجاد شده‎اند، میسر می‌سازد. نکته مهم دیگر این که: درمان موفقیت آمیز این بیماری تضمین می‎کند که دیگر سایرین را به این ویروس مبتلا نکنید.

هزینه‎های داروی هپاتیت C تحت پوشش شرکت‎های بیمه سلامت است.²

بله، امکان ابتلای مجدد به این بیماری وجود دارد.

هپاتیت B، نوعی التهاب کبد است که در اثر ابتلا به ویروس هپاتیت B ایجاد می‎شود. ممکن است که سیر این نوع هپاتیت حاد شود و سپس خود به خود بهبود یابد. با این حال، در برخی موارد، می‎تواند یک دوره مزمن نیز داشته باشد.^3,5

شما با آلوده شدن به ویروس هپاتیت B، به هپاتیت B مبتلا می‎شوید.

راه انتقال این بیماری، در درجه اول از طریق خون است. در این قسمت، می‎توانید مثال‎هایی از راه‎های انتقال هپاتیت B را بیابید.

مهمترین اقدام برای پیشگیری از ابتلا به ویروس هپاتیت B، واکسیناسیون است. همچنین رفتارها و اقدامات مختلفی برای محافظت در برابر ابتلا به این بیماری وجود دارد.

در بزرگسالان، هپاتیت B معمولاً بدون هیچ عارضه‎ای بهبود می‎یابد. اگر بیماری هپاتیت B مزمن شود، می‎تواند در بلندمدت به سیروز کبدی یا سرطان کبد تبدیل گردد، به ویژه اگر درمان نشود.⁴

ابتلا به ویروس هپاتیت B، غالباً علامتی ندارد. با این حال، اگر علائم زیر را داشتید، باید احتمال هپاتیت B را در نظر بگیرید:⁴

• خستگی و ضعف
• احساس ناراحتی در سمت راست بالای شکم
• از دست دادن اشتها
• تمایل به کبودی
• خارش پوستی
• زرد شدن پوست و چشم
• ادرار تیره
• تغییر رنگ مدفوع
• بالا رفتن مقدار آنزیم‎های کبدی

بله، یک واکسن بسیار موثر و بدون عوارض علیه هپاتیت B وجود دارد.⁶

برای آزمایش اثبات وجود هپاتیت B، خون فرد از نظر وجود اجزای مختلف ویروس هپاتیت B و آنتی‎بادی‎، آزمایش می‎شود.

آزمایش و معاینات هپاتیت B به ویژه برای این افراد توصیه می‎شود:

• مصرف کنندگان مواد مخدر که از سوزن یا سرنگ مشترک استفاده می‎کنند
• شرکای زندگی و جنسی افراد مبتلا
• افرادی که مرتباً شریک جنسی خود را تغییر می‎دهند
• افرادی که از کشورهایی با شیوع هپاتیت B بالا هستند
• افرادی که در حوزه پزشکی شاغل هستند و با خون تماس دارند
• زنان باردار (معاینات روتین از هفته 32 بارداری)⁷

نوزادانی که مادرانشان به این بیماری مبتلا هستند

امکان آزمایش هپاتیت B در مراکز پزشکی و درمانی و ادارات بهداشت وجود دارد.

شکل حاد هپاتیت B معمولاً نیازی به درمان ندارد. همه موارد هپاتیت مزمن نیز نیاز به درمان ندارند. عوامل مختلفی مانند غلظت مواد ژنتیکی ویروسی (به اختصار HBV DNA) مشخص می‌کنند که آیا درمان ضروری است یا خیر.⁴  دو درمان دارویی متفاوت برای این بیماری وجود دارد.

هپاتیت D، نوعی التهاب کبدی است که در اثر ابتلا به ویروس هپاتیت D ایجاد می‎شود، که به ابتلا به ویروس هپاتیت B نیز نیاز دارد.

اگر به ویروس هپاتیت D مبتلا شوید، ممکن است به هپاتیت D مبتلا شوید. اما این ویروس برای تکثیر خود، به ویروس هپاتیت B وابسته است.

منظور از “عفونت همزمان” این است که فرد بیمار به‎صورت همزمان به ویروس‎های هپاتیت B و D مبتلا شود.

منظور از “سوپر عفونت” این است که فرد بیمار قبلاً به طور مزمن مبتلا به هپاتیت B باشد و سپس به ویروس هپاتیت D نیز مبتلا شود.

انتقال هپاتیت D، مانند هپاتیت B، از طریق خون آلوده به ویروس و سایر مایعات بدن صورت می‎گیرد.

مهم‎ترین اقدام، انجام واکسیناسیون در مقابل هپاتیت B است، زیرا ویروس‎های هپاتیت D تنها در کنار ویروس‎های هپاتیت B می‎توانند تکثیر شوند. علاوه بر این، باید با این اقدامات از تماس با خون، اسپرم، ترشحات واژن و سایر مایعات بدن که آلوده به ویروس هستند، جلوگیری کرد.

در عفونت همزمان، امکان بروز شکل حاد شدید بیماری هپاتیت D و ورود به فاز مزمن آن تقریباً وجود ندارد. وضعیت در مورد سوپر عفونت متفاوت است. “سوپر عفونت” می‎تواند منجر به یک دوره مزمن شدید بیماری شود.

علائم هپاتیت D معمولاً غیراختصاصی و مشابه سایر التهابات کبدی مرتبط با ویروس است.

هیچ واکسنی به طور خاص علیه هپاتیت D وجود ندارد. با این حال، واکسیناسیون در مقابل هپاتیت B، از ابتلا به هپاتیت D نیز پیشگیری می‎کند.

دو روش آزمایش برای تشخیص و اثبات هپاتیت D وجود دارد که هر دو با استفاده از نمونه خون انجام می‎شوند. ابتدا وجود آنتی‎بادی ویروس هپاتیت D را در خون بررسی می‎کنند. اگر این آزمایش مثبت شد، برای تایید آزمایش اول، ماده ژنتیکی ویروسی، به اصطلاح HDV RNA، بررسی می‎شود.

تمام بیماران مبتلا به هپاتیت B، باید آزمایش هپاتیت D نیز بدهند.⁵

امکان آزمایش هپاتیت D در مراکز پزشکی و درمانی و ادارات بهداشت وجود دارد.

هپاتیت D را می توان با دارو درمان کرد. هدف از درمان، جلوگیری از تکثیر ویروس و در نتیجه محافظت از کبد در برابر آسیب‎های آن است.⁸ مشورت با پزشک معالج می‎تواند به یافتن بهترین درمان ممکن و بهبود پیش‎آگهی بیماری کمک کند.

1. https://www.rki.de/DE/Content/Infekt/EpidBull/Merkblaetter/Ratgeber_HepatitisC.html (دسترسی در سپتامبر 2021).
2. https://www.leberhilfe.org/lebererkrankungen/hepatitis-c-hcv/ (دسترسی در اکتبر 2021).
3. https://www.rki.de/DE/Content/Infekt/EpidBull/Merkblaetter/Ratgeber_HepatitisB.html (دسترسی در اکتبر 2021).
4. https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-d (دسترسی در اکتبر 2021)
5. کورنبرگ ام و همکاران، شیوه‎نامه‎های S3 مربوط به انجمن بیماری های گوارش، گوارش و متابولیک آلمان (DGVS) در مورد پیشگیری، تشخیص و درمان عفونت ویروس هپاتیت B. Z Gastroenterol 2021; 59: 691-776; رجوع شود به این پیوند:https://www.awmf.org/uploads/tx_szleitlinien/021-011l_S3_Prophylaxe-Diagnostik-Therapie-der-Hepatitis-B-Virusinfektion_2021-07.pdf.
6. RKI. Epid Bull 29/2021.
7. https://www.frauenaerzte-im-netz.de/schwangerschaft-geburt/schwangerenvorsorge/mutterpass/ (دسترسی در اکتبر 2021).
8. Urban S و همکاران Gut 2021; 70(9): 1782-1794.